Dzieje się tak gdy przeciwciało skierowane przeciwko jednemu alergenowi, przyłącza się do podobnego alergenu pochodzącego z zupełnie innego źródła. Oznacza to, że przeciwciała IgE wytworzone w organizmie są w stanie reagować swoiście nawet z takimi alergenami, z którymi układ odpornościowy nie miał kontaktu i które nie wzbudziły produkcji tych przeciwciał.
Niestety, alergia na jeden składnik jest czynnikiem rozwoju alergii na inne pokarmy, zwłaszcza blisko ze sobą spokrewnione (jak rośliny należące do tej samej rodziny – np. pietruszka, marchew i seler, lub zawierające podobne składniki – np. banan i awokado). Jeśli uda nam się zdiagnozować alergię wziewną (na pyłki, roztocza czy sierść), kontaktową (np. na lateks) czy alergię pokarmową, można w przybliżeniu ocenić, jakie będzie ryzyko wystąpienia alergii na inne produkty. W tropieniu potencjalnie uczulających produktów nieocenioną pomocą są tabele alergii krzyżowych. Pozwalają ocenić ryzyko wystąpienia uczulenia i dzięki temu unikać produktów, które mają największe szanse okazać się szkodliwe. Trzeba zaznaczyć, że biochemiczne pokrewieństwo tych substancji może spowodować sytuację, kiedy nawet pierwszy kontakt z odpowiednim alergenem krzyżowym może wyzwolić u alergika silną reakcję. Przykładowo u osoby uczulonej na roztocza kurzu domowego może wystąpić reakcja już po pierwszym spożyciu krewetek.
Tabela alergenów wywołujących reakcje krzyżowe
W
poniższej tabeli przedstawiono „pokrewieństwo alergenowe” niektórych produktów.
Jeśli stwierdzono
alergię na: |
prawdopodobne jest wystąpienie alergii również na: (duże prawdopodobieństwo, mniejsze prawdopodobieństwo,gdy dostępne są wyniki badań prawdopodobieństwo podane w %) |
pyłek brzozy
|
pyłki: dębu, grabu, buku, olchy,
jesionu, leszczyny, kasztanowca
seler, marchew surowa, pomidor surowy, papryka, kiwi, jabłka,
gruszki, śliwki, morele, brzoskwinie, wiśnie, czereśnie, pomarańcze ,
mango, liczi, mak, pieprz, anyż
|
pyłek leszczyny
|
pyłki: brzozy, olszy, dębu, grabu, buku, orzech laskowy, kasztany jadalne, inne orzechy
|
pyłki traw
|
pyłki: brzozy, jesionu, wierzby,
rzepaku, bylicy, słonecznika
marchew, seler, kiwi, melon, arbuz, jabłka,
orzechy, pomidor surowy, ziemniaki
surowe, cebula, pomarańcze, orzechy ziemne, żyto, pszenica, jęczmień, owies,
ryż, buraki
|
pyłek bylicy
|
pyłki: ambrozji, rumianku, złocienia,
słonecznika, brzozy, traw
seler,
marchew, anyż, kolendra,
kminek, koper, owoce pestkowe, kiwi, mango, groch, pomidor, papryka
|
roztocze kurzu domowego
|
skorupiaki (krewetki, kraby, homary) mięczaki
(ostrygi, ślimaki;)
|
grzyby Alternaria alternata
|
grzyby Cladosporium herbarum, Candida
albicans, Aspergillus fumigatus, Penicillium citrinum, Fusarium solan,
lateks;
|
mięso wieprzowe
|
mięso
wołowe 77%, mleko krowie
58%, sierść zwierząt
|
mleko krowie
|
mleko
kozie 92%, mleko owcze, wołowina i cielęcina 10%, mleko kobyle
4%
|
rybę
|
inne ryby 50%
|
krewetki
|
inne skorupiaki 38% (homar, langusta, krab itp.)
|
mięczaki
|
inne mięczaki 49% (małże, ostrygi, ślimaki itp.)
|
jaja kurze
|
mięso
kurczaka 22-32%, jaja gęsie, kacze, pierze, może wystąpić reakcja
na szczepionki przeciwwirusowe produkowane na zarodkach kurzych;
|
orzechy ziemne
|
soja, fasola, groch
|
orzechy
|
inne
orzechy, kiwi, pszenica, żyto, mak, sezam
|
pszenica
|
żyto, owies, jęczmień, sezam, mak, orzechy, ryż, kukurydzę
|
ryż
|
pyłki traw, pszenica, jęczmień, żyto
|
jabłka, gruszki
|
pyłki: brzozy, traw, bylicy
morele, brzoskwinie, śliwki, wiśnie,
czereśnie, ziemniak surowy, seler, pomidor surowy
|
brzoskwinie, morele, nektarynki,
śliwki,
wiśnie, czereśnie |
pyłki: brzozy, traw, bylicy
jabłka, gruszki, orzechy ziemne,
orzechy, lateks
|
banany
|
pyłki brzozy, kiwi, melon, awokado, lateks, kantalupa
|
groch, soja
|
orzechy ziemne, bylica
|
papryka
|
pyłki: brzozy, bylicy
seler, pomidor surowy, ziemniak
surowy
|
ogórek
|
seler,
dynia, cukinia, kabaczek, melon, marchew surowa
|
ziemniak
|
pyłek brzozy, jabłka, gruszki,
pomidory, papryka, bakłażany, lateks
|
pomidor
|
pyłki: brzozy, traw,
orzech
ziemny, ziemniak surowy, jabłka, gruszki, lateks
|
seler
|
pyłki: brzozy, traw, bylicy,
ambrozji
marchew
świeża, ogórek, melon, owoce pestkowe, mango,
papryka, kminek, kolendra, pasternak, koper, pietruszka, pieprz
|
koper
|
pyłki bylicy, seler, kolendra, kminek
|
cebula
|
pyłki traw, czosnek, por,
szczypiorek, szalotka
|
liść laurowy
|
cynamon, awokado
|
gorczyca
|
chrzan, brokuły, brukselka, kalafior,
kapusta, kalarepa, rzodkiewki
|
lateks
(guma naturalna, np. rękawiczki) |
pyłki: brzozy, traw, bylicy, ambrozji
kiwi,
banan, awokado, melon, mango, papaja, figi,
ananas, grejpfrut, owoce pestkowe, kasztany
jadalne, orzechy, migdały, seler, ziemniak surowy, pomidor, gryka
|
antybiotyki z grupy penicylin (np.
ampicylina, amoksycylina)
|
antybiotyki z grupy cefalosporyn (np.
cefuroksym, cefaklor, cefadroksyl, cefaleksyna)
|
sulfonamidy
(np. kotrimoksazol – Bactrim/Biseptol) |
tiazydowe leki moczopędne (np.
hydrochlorotiazyd) furosemid, leki przeciwcukrzycowe – pochodne
sulfonylomocznika (np. gliklazyd, glipizyd)
|
kwas acetylosalicylowy
(np. Aspiryna) |
niesteroidowe leki przeciwzapalne
(NLPZ – np. ibuprofen, ketoprofen, diklofenak), konserwanty (benzoesan) i
sztuczne barwniki spożywcze
|
Jak widać w powyższej tabeli, reakcje krzyżowe mogą
występować nie tylko w obrębie produktów spożywczych. Ocenia się, że nawet
70% osób z alergią wziewną ma również
objawy krzyżowych alergii pokarmowych.
Jeśli alergia dotyczy pyłków roślin, objawy nietolerancji krzyżowych alergenów
pokarmowych nasilają się w sezonie pylenia, gdy stężenie odpowiednich
przeciwciał w organizmie wzrasta.
Jeśli masz alergię na pyłki brzozy, w czasie wiosennego
pylenia będziesz prawdopodobnie obserwować u siebie silne objawy uczulenia po
zjedzeniu np. orzechów czy jabłka, natomiast w okresie jesienno-zimowym reakcje
na te produkty mogą być słabsze lub zupełnie nieodczuwalne.
Trzeba pamiętać, że tabele te wskazują jedynie na mniejsze
lub większe prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji krzyżowej i nie dają
całkowitej pewności, że alergia krzyżowa wystąpi. Warto jednak brać te
informacje pod uwagę, gdyż jest to cenna wskazówka jakie produkty sprawdzić w
testach i zwrócić uwagę na reakcje po
ich spożyciu.
Nie wiadomo czy dziedziczymy tylko skłonność do
wystąpienia uczuleń w ogóle, czy możliwe jest przekazanie w genach
nadwrażliwości na konkretny alergen. Warto jednak podjąć się roli detektywa i
na podstawie wywiadu w rodzinie stworzyć listę podejrzanych produktów. Np. wiedząc, że tata ma uczulenie
na brzoskwinie, a mama na orzechy, moglibyśmy podejrzewać, że produkty te mogą
uczulać również dziecko. Według ocen badaczy prawdopodobieństwo wystąpienia w
rodzinie alergii na dany produkt waha się od kilku do kilkunastu procent, nieco
większego można spodziewać się w przypadku gdy alergia została zdiagnozowana u
starszego rodzeństwa.
Piśmiennictwo:
Sicherer S.H., Sampson H.A.: Food allergy. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 125 (suppl. 2): S116–125
Sicherer S.H.: Clinical implications of cross-reactive food allergens. J. Allergy Clin. Immunol., 2001; 108 (6): 881–890
Sampson H.A., Ho D.G.: Relationship between food-specific IgE concentrations and the risk of positive food challenges in children and adolescents. J. Allergy Clin. Immunol., 1997; 100 (4): 444–451
Boyce J.A., Assa’ad A., Burks A.W. et al.: Guidelines for the diagnosis and management of food allergy in the United States: report of the NIAID-sponsored expert panel. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 126 (suppl. 6): S1–58
Tabela alergenów krzyżowych: www.nexter.pl/pliki/alergeny_reagujace_krzyzowo.pdf
Piśmiennictwo:
Sicherer S.H., Sampson H.A.: Food allergy. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 125 (suppl. 2): S116–125
Sicherer S.H.: Clinical implications of cross-reactive food allergens. J. Allergy Clin. Immunol., 2001; 108 (6): 881–890
Sampson H.A., Ho D.G.: Relationship between food-specific IgE concentrations and the risk of positive food challenges in children and adolescents. J. Allergy Clin. Immunol., 1997; 100 (4): 444–451
Boyce J.A., Assa’ad A., Burks A.W. et al.: Guidelines for the diagnosis and management of food allergy in the United States: report of the NIAID-sponsored expert panel. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 126 (suppl. 6): S1–58
Tabela alergenów krzyżowych: www.nexter.pl/pliki/alergeny_reagujace_krzyzowo.pdf
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz